Od pierwszych chwil życia dziecko każdy moment spędza pod czujnym okiem rodziców. Ich obecność jest zatem naturalna. Dzieci rzadko mają okazję przebywania dłużej bez opieki rodziców lub w obcym miejscu. Kiedy przychodzi im zmierzyć się nowym otoczeniem, jakim jest żłobek lub przedszkole, mogą czuć lęk. Reakcje malucha bywają problematyczne nie tylko dla rodziców, ale również opiekunów w placówkach edukacyjnych. Jaki jest zatem skuteczny sposób, aby pomóc dziecku szybko zaaklimatyzować się i zaadaptować do nowej rzeczywistości?
Dziecko obserwuje reakcję rodzica
Choć z całych sił pragniemy, aby nasze dziecko szybko dostosowało się do nowych realiów, okazuje się, że problem może tkwić w… nas samych. Maluch obserwując emocje, z jakimi rodzic mierzy się w momencie dłuższej rozłąki dostaje jasny sygnał, że to powód do zmartwień. Dziecięca wyobraźnia może podpowiadać, że np. rodzic zostawi go w przedszkolu na zawsze.
Wysyłając dziecko do przedszkola lub żłobka, skup się na swoich emocjach. Sprecyzuj wątpliwości i obawy. Jeżeli martwisz się o to, czy dziecko będzie jadło w przedszkolu pożywne, domowe dania, zapoznaj się z ofertą żywieniową placówki. Jeśli twoje obiekcje wzbudza oferta edukacyjna lub jakikolwiek z elementów opieki przedszkolnej, porozmawiaj z dyrektorem placówki. Przed takim spotkaniem przygotuj sobie listę pytań, aby mieć pewność, że poruszysz każdy wątek, który może budzić w tobie wątpliwości. Im prędzej je rozwiejesz, tym szybciej dziecko dostrzeże twoje pozytywne nastawienie do nowego miejsca, do którego będzie chodziło z przyjemnością – jeżeli rodzic uważa, że jest tam fajnie, to z pewnością tak jest!
– Zdarza się, że rodzic po pożegnaniu z maluchem, zostaje na korytarzu, aby móc przyglądać mu się podczas zabawy – tak, jakby chciał napatrzeć się na zapas. Gdy dziecko, które zdążyło już poradzić sobie z rozłąką i zająć się zabawą, zauważa rodzica, zaczyna płakać i chce, aby mama czy tata natychmiast zabrali go ze sobą. Opiekunom w placówce jest wtedy ciężko zapanować nad jego emocjami. Dlatego ważne jest szybkie pożegnanie, bez zbędnych, silnych emocji. Staramy się również, aby rodzice nie przebywali na co dzień w salach zajęć. Ich obecność może okazać się kojąca tylko dla konkretnego malucha, zaś cała grupa stresuje się obecnością obcych im osób. Przestrzeganie tego typu zasad pozwala dzieciom uporządkować w ich głowach czas i przestrzeń, co pozwala osiągnąć im spokój i polubić przedszkole czy żłobek, które stają się ich nowym ulubionym środowiskiem – mówi Anna Kowalska, pedagog i dyrektor regionalny ogólnopolskiej sieci dwujęzycznych przedszkoli oraz żłobków KIDS&Co.
Najczęstsze błędy w momentach rozłąki
długie pożegnania – im krótsze i bardziej konkretne, tym lepiej. Odprowadzając dziecko, ucałuj je na do widzenia, zapewnij o swojej miłości i powiedz, że wrócisz po niego np. już po obiedzie;
zaburzanie rytmu dnia dziecka – warto, aby w trakcie pożegnania określić maluchowi moment, w którym rodzic wróci po niego. Jeżeli nastawisz malucha, że przyjdziesz po leżakowaniu, nie zmieniaj tej pory bez jego wiedzy – nie spóźniaj się, ani nie przychodź przez. Dziecko w kolejnych dniach może emocjonalnie reagować na pożegnania, a twoje zapewnienia będą już dla niego bezpodstawne;
siedzenie na korytarzu i zaglądanie do sali – gdy dziecko zauważy rodzica, nawet najlepsza zabawa może zostać natychmiast przerwana, a maluch ze łzami w oczach zacznie domagać się kontaktu z rodzicem i zabrania go z placówki;
zaglądanie przez okno – rodzice, zwłaszcza w pierwszych dniach przebywania dziecka w nowym miejscu, bardzo przeżywają cały proces jego aklimatyzacji i martwią się. Jeżeli maluch zauważy zaglądającego przez okno rodzica, może odebrać to jako sygnał braku zaufania do miejsca, w którym się znajduje oraz opiekunów. Im prędzej rodzic zaufa nauczycielom, tym szybciej dziecko weźmie z niego przykład i polubi miejsce, w którym spędza tak dużo czasu w ciągu dnia;
przesadnie radosne powitanie dziecka – nadmierne emocje jak np. łzy szczęścia, mogą być dla dziecka niejasne i budzić niepokój. Postaraj się przywitać dziecko z uśmiechem na twarzy, zapewnić je, że dobrze znów się widzieć, zapytaj, jak dzień. Dziecko zajmie się opowiadaniem i zapomni o emocjach, jakie towarzyszyły mu gdy rano zostawał w przedszkolu.
Przyzwyczajaj malucha do swojej nieobecności
Staraj się częściej uniezależniać dziecko od swojej obecności. Konfrontując malucha z pozornie obcymi osobami, którymi mogą być dla niego nawet ciocia czy sąsiadka, sprawisz, że towarzystwo innych nie będzie stanowić dla niego źródła stresu. Zanim dziecko zacznie uczęszczać do nowego miejsca – przedszkola lub żłobka – staraj się kilka razy w tygodniu organizować dla niego opiekę u kogoś z rodziny lub sąsiadów. Podobny skutek osiągniesz stwarzając dziecku więcej okazji do bawienia się z nieznajomymi dziećmi, np. na placu zabaw czy w ogródkach jordanowskich. Nowe twarze oraz miejsca pojawiające się w jego życiu będą stawać się dla niego naturalnym doświadczeniem, dzięki czemu przestawienie się na nową, przedszkolną rzeczywistość odbędzie się bez większych utrudnień.
Wprowadzaj dziecko w nowe otoczenie stopniowo
Niezależnie od tego, czy twoje dziecko zacznie swoją przygodę ze żłobkiem lub wraz z początkiem roku szkolnego, czy w samym środku sezonu, postaraj się już kilka tygodni wcześniej stopniowo oswajać malucha z nowym miejscem. Niektóre przedszkola umożliwiają adaptację, udostępniając placówkę dla dzieci i ich rodziców przez cały rok, np. w weekendy, aby wspólnie mieli szansę na sprawdzenie nowego otoczenia, oswojenie się z nim i przełamanie poczucia niepewności przed nadchodzącymi zmianami. Podczas pierwszych dni w przedszkolu czy żłobku, dziecko będzie już kojarzyło miejsce, w którym przyjdzie mu spędzać dzień. Dopiero w tym momencie doświadczy faktycznej adaptacji – bez rodzica u boku. Znajomość otoczenia pomoże mu jednak przełamać strach i zniweluje stres do minimum. W rezultacie, zaufanie do opiekunek oraz kolegów z grupy stanie się dla niego łatwiej i prędzej osiągalne.
Nawet spędzając czas z dzieckiem w domu, możesz wprowadzać je w nowe środowisko i oswajać z myślą, że będziecie widywać cię rzadziej w ciągu dnia. W rozmowach przedstawiaj przedszkole czy żłobek w superlatywach, zachęcaj do zwracania się ze sprawami do przedszkolanki, która będzie mogła rozwiązać każdy problem czy wątpliwość malucha. Widząc twój spokój i pozytywne nastawienie do nowych okoliczności, adaptacja będzie szybsza i bardziej owocna.